Sociale integratie
Antwoord van twee kanten; verstandelijk gehandicapten in onze samenleving (1976)
Leen van Ginkel – Hilversum, de Boer
Competenties voor de pastorale communicatie met mensen met een verstandelijke beperking; een praktisch-theologisch onderzoek naar leerprocessen van pastores (2011)
Johan Smit – Academisch proefschrift, Vrije Universiteit Amsterdam
Welke competenties heb je nodig om te communiceren met mensen met een verstandelijke beperking? Hoe sluit je als geloofsgemeenschap en met name als pastor aan bij het begripsvermogen van deze mensen?
Een wetenschappelijk onderzoek naar competenties die pastores moeten leren om te kunnen communiceren met mensen met een verstandelijk beperking. Kennis en vaardigheden helpen slechts ten dele. Veel belangrijker is het dat pastores tot een positieve overtuiging komen. Dat kan als zij hun gevoelens van onmacht, onzekerheid en angst leren transformeren tot een vertrouwde en liefdevolle relatie met mensen met een verstandelijke beperking. Het onderzoek mondt uit in een ontwerp van een onderwijscurriculum met aandacht voor de persoonlijke, ambachtelijke en theologische competenties van pastores.
De kerkdienst en de geestelijk gehandicapte (1976)
Dr. J. van de Werf – ’s Gravenhage, Boekencentrum
In dit boekje wordt een verantwoording gegeven van tien jaar diensten voor geestelijk gehandicapten in Utrecht. De inhoud is beperkt tot het geven van een aantal vuistregels om vervolgens vooral de diensten zelf te omschrijven.
De minste allermeest; wat hebben in Gods Naam de kerk en de ernstig zwakzinnigen elkaar te zeggen? (1983)
A. Trapman – Doctoraal scriptie Katholieke Universiteit Nijmegen
Onderzoek naar de kerk en haar roeping tot pastoraat en religieuze levensontplooiing van de ernstig zwakzinnige.
De ronde kerk; over mensen met een verstandelijke beperking tussen instelling en kerk (2004)
Drs. W.J. Dijk – Onderzoek in opdracht van Kerkinactie/Beraadsgroep Diaconaat en Zorg i.s.m. Philadelphia, ’s Heeren Loo en Reliëf
Een blijvende zorg; literatuurstudie naar de visie op mensen met een verstandelijke handicap in kerk en samenleving, 1945-2004 (2010)
J.M. Broekema-de Jager, J.M. – Scriptie Rijksuniversiteit Groningen
Gehandicaptenzorg, inclusie en organiseren (2008)
H.R.Th. Kröber – Proefschrift Universiteit voor Humanistiek, Utrecht
Geloven in inclusie; over zingeving en participatie van mensen met een verstandelijke beperking (2012)
Jos van Loon en Anneloes Steglich-Lentz – Antwerpen/Apeldoorn, Garant Uitgevers
Op welke wijze draagt geestelijke verzorging bij aan de kwaliteit van bestaan en inclusie van mensen met een verstandelijke beperking?
Tien jaar geleden besloten zorgaanbieders in Zeeland het roer om te gooien en geestelijke verzorging niet langer intramuraal te organiseren. Samen met kerken en familieverenigingen werd Stichting GeeVer opgericht met als doel het bevorderen van geestelijke verzorging op een wijze die recht doet aan de persoonlijke keuzevrijheid en die bevordert dat levensbeschouwelijke organisaties open staan voor mensen met een verstandelijke beperking.
Met dit boek wordt de balans opgemaakt. Het vermeldt successen en positieve ervaringen die bijdragen aan de participatie van mensen met een verstandelijke beperking en daarmee aan hun kwaliteit van bestaan. Twee bijdragen uit het buitenland zijn bij wijze van voorbeeld opgenomen maar het signaleert ook knelpunten en stelt vragen aan zorgaanbieders en aan levensbeschouwelijke organisaties. Het toont aan dat er nog altijd een groot tekort is aan aandacht voor levensvragen en zingeving van mensen met een verstandelijke beperking en dat een beperking in deze samenleving voor velen nog altijd uitsluiting betekent, zelfs in de kerk. Gedichten van mensen met een beperking zelf maken het boek compleet.
Goed bedoeld; levensbeschouwelijk kijken naar handicap en ziekte (2002)
Jacqueline Kool – Zoetermeer, Uitgeverij Boekencentrum
Theologe Jacqueline Kool schrijft vanuit de ervaring van leven met een (lichamelijke) handicap. Vanuit die ervaring toetst zij goed bedoelde ideeën en praktijken in de wereld van (met name christelijke) levensbeschouwing en theologie. In het eerste deel van het boek stelt zij kritische vragen bij de gangbare religieuze beeldvorming rond ziekte en handicap. Zo worden het denken over ziekte als zonde, over lijden als weg tot God, liefdadigheidspraktijken en gangbare Bijbelinterpretaties tegen het licht gehouden. Kool presenteert tevens nieuwe levensbeschouwelijke beelden die mensen met een handicap of ziekte als inspirerend ervaren. In het tweede deel van het boek geeft zij praktische tips om de omgang tussen mensen met en zonder fysieke beperkingen gemakkelijker te maken. Het wil religieuze gemeenschappen een handvat bieden om letterlijk en figuurlijk toegankelijker te worden voor mensen met uiteenlopende gezondheidssituaties. Naast tips voor communicatie bevat dit deel ideeën voor gespreksgroepen en liturgie, en voorbeelden van gebeden en preken.
Het blijft je kind; godsdienstige begeleiding van het uit huis geplaatste zwakzinnige
kind (1982)
M.J. Angenent-Vogt – Hilversum, Gooi en Sticht
Lifter of reisgenoot; ontmoeting tussen kerk en geestelijk gehandicapten (1969)
R. Hovenga – Kampen, Kok
Richtlijnen voor de kerk en haar leden om te komen tot een progressief beeld t.a.v. de zorg aan geestelijk gehandicapten: voldoende kerkelijk-pastorale aandacht, zowel voor de zwakzinnige zelf als voor zijn ouders.
Samen onderweg; integratie van geestelijk gehandicapten (1977)
B. van Zijderveld – Nijkerk, Intro
Vragen rond sociale contacten van de geestelijk gehandicapte, zelfstandigheid en mondigheid, woonvoorzieningen (bv gezinsvervangende tehuizen), vorming en vrijetijdsbesteding, en vrijwilligerswerk (bv ‘citizen advocacy’) worden door de schrijver uitvoerig besproken.
Signalen & signalementen; over mensen met een verstandelijke handicap in de kerk (1999)
Hettie van Delden (samenst.) – Utrecht, Bureau Gelijkwaardigheid en Pluriformiteit
Dit boekje duidt de eerste fase in van het project ‘Samen Geloven? Gewoon Doen!’ (SGGD): luisteren naar ervaringen van betrokkenen zelf.
Sociale integratie in de geloofsgemeenschap; zestien praktijkverhalen (2008)
Johan Smit (red.) – Utrecht, ITSI
De verhalen in dit boek geven een kijkje achter de schermen van de sociale integratie in de geloofsgemeenschap. Het bijzondere is dat ze laten zien dat sociale integratie de meeste kans van slagen heeft als er sprake is van samenwerking tussen verschillende ‘partijen’. In de eerste plaats gaat het dan natuurlijk om de mensen met een verstandelijke beperking zelf. De meesten van hen kunnen heel goed aangeven wat zij verlangen van de geloofsgemeenschap. Maar daarnaast blijken familieleden, medewerkers van zorgorganisaties en vrijwilligers en voorgangers van geloofsgemeenschappen van essentieel belang. Als zij open staan voor elkaar en samenwerken, dan is de kans op het welslagen van inclusie veel groter. Daar ligt dan ook een grote uitdaging voor alle partijen.
Thuiskomen in de kerk; mensen met een verstandelijke handicap in de kerkelijke gemeente (1996)
Philadelphia, Utrecht, Dit Koningskind, Utrecht en Inge Pauw-Olde, Amersfoort –
Kampen, Uitgeverij Kok
Een aanzet tot hernieuwde bezinning op de plaats van de mens met een verstandelijke handicap en zijn familie in de kerkelijke gemeente. Daarbij wil het boekje persoonlijk gesprek tussen gemeenteleden, ambtsdragers, ouders en mensen met een verstandelijke handicap op gang brengen, of nieuwe impulsen geven. Door een combinatie van voorbeelden, tekst en heel concrete gesprekspunten kan iedereen er direct mee aan de slag.
Vademecum voor een inclusieve kerk (2011)
Johan Smit (red.) – Utrecht, ITSI
Een handzaam boekje op zakformaat met korte, praktische tips over hoe je als kerk je communicatie en je manier van kerk-zijn kunt aanpassen aan mensen met een verstandelijke beperking.
Alle onderdelen van het kerkenwerk komen aan de orde, met daarbij steeds een aantal tips gericht op het communiceren met mensen met een verstandelijke beperking. Elke tip kort toegelicht en met literatuurverwijzingen voor wie verder wil lezen.
Van en voor allen; wegwijzers naar een inclusieve geloofsgemeenschap met mensen die een verstandelijke handicap hebben (2004)
Herman P. Meijninger (red.) – Zoetermeer, Boekencentrum
Hoe zien kerk en geloof er uit als de aanwezigheid van mensen met een verstandelijke handicap als deel van de gemeenschap vanzelfsprekend wordt beschouwd? Wat moet een christelijke gemeenschap zijn, wil ze een plek kunnen zijn voor allen, dus ook voor mensen die anders zijn? Wanneer is de kerk een inclusieve geloofsgemeenschap? Wat houdt dat in voor de kernactiviteiten van een gemeente: leren, vieren, dienen, pastoraat, gemeenteopbouw?
In dit boek wordt vanuit theologie en praktijk geprobeerd een antwoord op deze vragen te vinden. Het begint met een beschouwing over vreemdelingschap en gastvrijheid. Vervolgens geeft een keur van protestantse en rooms-katholieke auteurs, meestal vanuit eigen ervaring, voorbeelden van diverse praktijken. Deze voorbeelden en de reflecties daarop zijn wegwijzers naar een geloofsgemeenschap van en voor allen.
Zo gewoon mogelijk; tien theologische tips voor inclusie (2006)
Johan Smit – Utrecht, ITSI
Een boekje dat geschreven is om geloofsgemeenschappen te helpen ‘zo gewoon mogelijk’ werk te maken van inclusie. Het geeft informatie en ‘tien theologische tips’ om een inclusieve geloofsgemeenschap dichterbij te brengen. Het is geschreven voor zowel beroepskrachten als vrijwilligers en voor anderen die belangstelling hebben voor het thema ‘inclusie’.