Boeken voor ouders/begeleiders
Als vlinders spreken konden; voor kinderen die rouwen (1997)
Yvonne vanEmmerik – Aalsmeer, Dabar-Luyten
Wat gaat er in je om als je een kind bent en een klasgenootje sterft, of een broer of zus, misschien je vader of moeder, je oma of opa! Kun je iets zeggen? Sluit je je op in je kamer? Huil je, of word je heel boos? Hoe neem je afscheid van die kleine of grote mens die eerst zo dichtbij je was en plotseling niet meer?
In korte eenvoudige teksten maakt Yvonne de rouw voor kinderen bespreekbaar, zoekt ze naar lichtplekjes, naar woorden voor verder dan dood. Houd je verdriet niet vast, zegt ze, praat erover.
Als vlinders spreken konden is een tekstbundel die taal geeft aan de rouw van het kind, en die ook voor ouderen herkenning en troost kan geven.
Dood en sterven in het leven van mensen met een verstandelijke handicap (1999)
Erk Bosch – Baarn, Uitgeverij Nelissen B.V.
In dit boek wordt met zeer praktische, herkenbare voorbeelden ingegaan op de beleving van mensen met een verstandelijke handicap die met dood en sterven te maken krijgen. Aan bod komen rouw van mensen met een verstandelijke handicap, het belang van visualiseren en concretiseren, rituelen, stervensbegeleiding, medebewoners, deelnemers en de familie van de betrokkene. De mogelijke waarde van een protocol wordt tevens beschreven.
Ook wordt het belang van kennis van iemands leefwereld – van zijn of haar levensverhaal – ter sprake gebracht en de noodzaak van een goed functionerend team, een plek waar je jezelf mag zijn.
Kinderen en de dood (1997)
A. Ladan & H. Groen-Prakken (red) – Assen, Van Gorcum & Comp.
Als een kind geconfronteerd wordt met de dood, reageert het anders dan een volwassene. Dit boek wil duidelijk maken hoe kinderen rouwen en welke risico’s zij daarbij kunnen lopen. Wanneer een gezinslid overlijdt, bestaat de kans dat de ontwikkeling van het kind in gevaar komt.
Aan de hand van behandelingsvoorbeelden beschrijven de auteurs een aantal stoornissen die op kunnen treden wanneer een ouder of sibling overlijdt. Tevens laten zij zien hoe een gestagneerd rouwproces op gang kan worden geholpen en wat de betekenis van ouderbegeleiding kan zijn. Tenslotte wordt aandacht besteed aan de problematiek van het vervangkind.
Kun je de dood ook groeten? 101 afscheidsgedichten (2003)
Fiddelaers-Jaspers, Riet (samenst)
De teksten in deze bundel gaan over de dood van een ouder, broer of zus, van een oma of opa, van dieren, en van een vriend of vriendin. Verder zijn er gedichten opgenomen over de eigen dood en over gevoelens bij een verlies, zoals verdriet, boosheid, angst en verwarring. Ook troosten komt aan bod. De bundel eindigt met gedichten over de dood zelf.
Levend hart; stervenskunst als levenskunst (2005)
Wim Jansen – Zoetermeer, Uitgeverij Meinema
Welke levensvragen dienen zich aan in crisismomenten? Welke kern houd je over als leven en dood in het geding zijn? Wat blijkt van waarde te zijn als je terugkijkt op je leven? Zijn er nog dingen die verwerkt moeten worden? Hoe ga je om met de onzekerheid over de afloop van een ingrijpende ziekte? Wat voor toekomst stel je je voor, ook als er geen toekomst meer zou zijn? En als je de draad van je gezonde leven weer op kunt pakken – hoe ga je dan verder? Wat gebeurt er met je als je even de dood in de ogen hebt gekeken? En wat betekent God in dit alles?
De grote geloofs- en levensvragen worden door de auteur benaderd langs drie invalshoeken: de filosofische betoogtrant, waarbij hij nu en dan een venster openzet naar de wereldreligies, de bijbels theologische verkenning, en de pastorale illustraties en inzichten bij het thema.
Moet ik nu huilen? rouw bij kinderen en jongeren met een stoornis binnen het Autismespectrum (2007)
Martine Delfos & Riet Fiddelaers-Jaspers – Uitgeverij Ten Have
Dit boek geeft uitleg over autisme en autistische stoornissen en gaat in op wat dood en rouw voor kinderen met autisme betekent. Hoe informeer je hen? En hoe betrek je hen bij de gebeurtenissen en rituelen?
De auteurs staan bekend om hun deskundigheid op het gebied van autisme (Martine Delfos) en rouw bij kinderen en jongeren (Riet Fiddelaers-Jaspers).
Oud geboren om jong te sterven (1998)
Gerda Breed, Jos Deckers en Maarten den Dulk (red)
In ‘Oud geboren om jong te sterven’ wordt de positie van ouderen gepeild en een brede opvatting van zorg verdedigd. Uitgangspunt is dat de aandacht voor geloof en zinvragen wezenlijk bij zorg hoort, in de brede betekenis van het woord ‘zin’: geluk ervaren, betekenis en duiding kunnen geven aan levenservaringen en deze in perspectief kunnen plaatsen van de eigen levensbeschouwing of godsdienst. Het vertellen van levensverhalen krijgt zo een eigen kleur.
In dit boek komen achtergronden van de hedendaagse ontwikkelingen uitgebreid aan bod.
Praten over verdriet, troost en hoop; omgaan met situaties van verlies en verdriet in de kinderdienst (2005)
Geertje de Vries – Gorinchem, Uitgeverij Narratio
Dit boek wil een handreiking bieden aan volwassenen die met kinderen in gesprek gaan over situaties van verlies en verdriet. De schrijfster richt zich vooral op leiding en vertellers (v/m) in kinderdienstgroepen. Maar ook in andere situaties, bv op de basisschool kunnen de beschreven informatie en werkvormen van toepassing zijn. Dit boekje wil helpen om op een verantwoorde manier met kinderen te praten en te werken rondom situaties van dood en verdriet, laatste zondag van het kerkelijk jaar, Goede Vrijdag en Pasen en rond vier en vijf mei.
In het eerste deel van dit boek wordt achtergrondinformatie gegeven over kinderen en de manier waarop zij omgaan met rouw en verdriet. In het tweede deel worden praktische werkvormen beschreven en verhalen aangereikt. Deze zijn gericht op drie leeftijdsgroepen, te weten kleuters (3-5jr), jonge kinderen (5-8jr) en oudere kinderen (9-12jr).
Zonder jou – ik weet niet wat ik weten moet; jouw vragen over doodgaan, begraven en cremeren (2005)
Riet Fiddelaers-Jaspers – Uitgeverij Ten Have
Als iemand doodgaat om wie je veel geeft, heb je heel veel vragen. Wat is dood eigenlijk en wat gebeurt er met het lichaam? Wat doen ze precies als ze iemand gaan cremeren? Antwoorden op deze en andere vragen vind je in dit boekje.